Гүйлсэн булчирхай нъ лимфын судсаар баялаг дархлалын системд оролцдог эрхтний нэг, өөрөөр хэлбэл уг эрхтэн нъ цусны цагаан эсийг ( лейкоцит )агуулсан байдаг учир ам хамарт орж ирсэн нянгуудыг устгадаг эхний эрхтэн юм.

Хоолой махны үрэвсэл нъ ихэвчлэн анхдагчаар вирүсын халдвараар, хоёрдогчоор бактерын халдвараар (Стрептококк ) идээлж үрэвсдэг. Ихэвчлэн стрес дор дархлалын систем суларсантай холбоотой үрэвсдэг. Гүйлсэн булчирхай үрэвсэж улайж томрох, ядрах, үе мөч өвдөх, залгихад хөндүүрлэх, хүзүү орчмын лимфын булчирхай үрэвсэж томрох шинжүүд илэрдэг. Өндөр халуурах үед бусад эрүүл хүмүүст агаар дуслын замаар ( ханиах, найтаах, ярих ) ХАЛДВАР ДАМЖДАГ. .

--> Хоолойн махны хөнгөн үрэвслийн үед бага зэргийн халуунтай үед ямар ч эм уух хэрэггүй. Зөвхөн шингэн зүйл ихээр уух, унтаж амрах. Халуунтай үед хөлийн эрээн булчинг бүлээн устай алчуураар боогоод ( хүйтэн усаар биш ! ) гадуураар нъ хуурай алчуураар боогоод хөнжлөөр бүтээж хэвт.
Хоол залгихад өвдөлттэй учир халуун биш, шингэн төрлийн хоол ид. Зайрмаг хүйтэн цай ус ууж болно. Жимсний ундаа хүчил агуулдаг учир өвдөлтийг ихэсгэдэг тиймээс уух хэрэггүй.
Хоолойгоо сод,  давстай хар цайгаар зайлвал зүгээр.

--> Гүйлсэн булчирхайн хүнд идээт үрэвслийн үед эмчийн заалтаар антибиотек уух хэрэгтэй. Цаг алдалгүй эмчилгээг эхлэхгүй бол бусад эрхтэний хүндрэл тохиолдоно.

--> Хүндрэл:
Хоолойн идээт үрэвслийг эмчлэхгүй удвал стрептококк гэх энэ бактер нъ сонгомлоор зүрхний хавхлага дээр очиж сууж хавхлагын үрэвсэл, бөөрний үрэвсэл, үе мөчний үрэвслүүдийг үүсгэнэ.

--> Хэзээ хоолойн махыг мэс ажилбараар авах вэ?
Дахин дахин үрэвсэж сэдэрдэг ( жилд 3-6 удаа ) гүйлсэн булчирхайн үрэвслийн үед эсвэл хэтэрхий томролтын улмаас амъсгал авах гаргахад саадтай, хоол залгихад саад болох үед, ховор тохиолдол хавдрын үед хагалгаа хийж авна.
Бага насны хүүхдэд гүйлсэн булчирхай нъ дархлалын системын чухал эрхтэний нэг учир хамар хоолойн эмчийн шийдвэрээр онцгой тохиолдолд л хагалгаа хийнэ. 

Гүйлсэн булчирхайн үрэвсэл ТОНЗИЛИТ