Нийслэл хотын өдрийг угтаж Улаанбаатар хотын ерөнхий менежер Б.Бадрал Улаанбаатар хотын анхны депутатуудыг
хvлээн
авч санал сэтгэгдлийг нь сонссон юм. Энэ vеэр Улаанбаатар хотын Ардын
депутатуудын хурлын депутатын нэг Монгол Улсын соёлын гавьяат
зvтгэлтэн Ш.Гvрбазартай ярилцлаа.
-Та аль хэсгээс сонгогдож байв?
-Би Сонгинохайрхан дvvргээс сонгогдож байсан. Цэцэрлэгийн хамт олон
намайг сонгож байсан юм. Одоогоор бол нэгдvгээр хороолол л доо. Би
чинь нам бус. Хоёр шатны депутат хийж байсан ш дээ. Ардын их хурлын
депутат, Улаанбаатар хотын депутат байлаа.
-Улаанбаатар хотын анхны депутатуудын нэгээр сонгогдон
ажиллаж байсан vеэ дурсахгvй юу. Нийслэлийн анхны депутатын ажил юу
байв аа?
-Хамгийн анхны Улаанбаатар хотын парламент шvv дээ бид чинь. Яг
vнэндээ нийгэм, эдийн засгийн байгууллага өөрчлөгдөөд бvх юм шинээр
эхэлж байсан. Өмч хувьчлал ч гэж мэдэхгvй бvх шат руугаа орсон. Би нэг
юм хэлэх дуртай. Улаанбаатар бол эх орны эх орон шvv дээ.
Тийм учраас нэг улсын хувь заяа ч Улаанбаатартай холбоотой учраас
Улаанбаатар яаж эхлэх вэ Монгол Улс яаж эхлэх вэ. Шинэ нийгэм, эдийн
засгийн байгуулалтад яаж орхов гэдэг vнэхээр чухал байсан. Яг 1990 оны
Vндсэн хууль батлахтай адилхан зvйл болж байлаа. Одоо бодоход тэр vед
бас л зөв шийдвэр гаргаж байсан юм шиг санагддаг юм.
-Өнөөдөр хот хөгжиж байна уу. Энэ талаар таны бодол?
-Ний нуугvй хэлэхэд Улаанбаатар хот хөгжиж байгаа. Ялангуяа
өнөөгийн удирдлагууд их сайн ажиллаж байна. Ямар нэгэн байдлаар
улстөржиж яриагvй шvv. Угаасаа тэр намын хот гэж байхгvй шvv дээ.
Vнэхээр юм хийе гэвэл болдог л юм байна. Их сайхан санагдаж байгаа шvv.
-Та бvхний vед төлөвлөсөн хийхийг зорьж байсан ажлууд
өнөөдөр хийгдэж чадсан уу. Хот дотогшоо их төвлөрлөө, тvгжрэл ихэсч
байна гээд зөндөө асуудал бий. Энэ болгоныг юунаас болсон гэж боддог
вэ?
-Би уран бvтээлч, сэтгvvлч хvн болохоор зарим инженер техникийн
технологийн шинжтэй юманд мэдлэг хvрэхгvй байсан байж магадгvй. Тэр vед
миний нэг бодож байсан, хvмvvс ярьж байсан зvйл бол маш хvчтэйгээр
хотын дулаан, шугам сvлжээг өргөтгөх ёстой гэж ярьж байсан. Тухайн vед
хvчтэйхэн хийчихсэн бол ингэж байшин шавааралдахгvй байсан байж
магадгvй.
Хот тэлнэ шvv. Хот ийм байхгvй шvv гэж байсан. Инженер дулааны
шугам сvлжээндээ баригдаж, захирагдаад бөглvv байшингууд бариад байна
шvv дээ.Бидний vед хvчтэйхэн, зоригтой шийдвэр гаргая. Айхгvй хурдан
тэлье гэж ярьж байсан юм. Тэлэх асуудал чинь дураараа хийчихдэг ажил
биш л дээ. Гэхээ тэр талаар ярьж байсан юм.
-Тухайн vед депутатуудаас гарч байсан сонин содон санаачлагаас та дурсахгvй юу?
-Хотод хамгийн анхны хурал хийж байх vед нэг хvн хэлж байсан шvv.
Өмч хувьчлал гараагvй байсан л даа. Тэр хvн "Одоо ингээд өмч хувьчлал
хvссэн хvсээгvй явагдана. Эхлээд нийслэлийн өмчийг тоолчихъё” гэж
байсан. Тухайн vед тоолсон бол их л ашигтай байсан. Тоолоогvйгээс
дундуур нь өчнөөн олон өмч алга болсон юм бий ш дээ.
Энэ мэтчилэн vнэтэй vнэтэй санаачлагууд гарч байсан шvv.
"Нийслэлийн өмчийг бvгдийг нь тоолъё. Хvссэн хvсээгvй арванхоёрдугаар
сард Ардын их хурлаар өмч хувьчлалын хууль гарчихна. Маргааш нь л юм
эргэчихнэ шvv. Одоо тоолчихъё” гэж байсан хvн байдаг юм шvv.
-Депутатаар сонгогдож ажиллаж байхдаа хийсэн нvдэнд харагдахаар ажлаасаа нэгийг нэрлэхгvй юу?
-Улаанбаатар хотын депутатын хурал намайг дуудаж үүрэг өгөөд Ардын
төрийн анхны шинэ Vндсэн хуулийн чинь наадмын сценарийг би хийж
байлаа. Есөн хөлт цагаан тугийг есөн цагаан мориор наадмын талбайд
залах ёслолыг санаачилж байсан.
Тухайн vед есөн цагаан туг нь ч хаа байлаа. Есөн цагаан морь нь ч
хаа байлаа. Тэгээд сэтгээд морь олоод хийж байсан. Энэ мэтчилэн сайн,
муу юм болдог л доо.
-Тухайн vед нийслэлийн төсөв нь ямар байсан бэ?
-Одоотой адилгvй маш бага байсан юм. Төсөв маш бага байсан шvv дээ.
Д.Бямбасvрэн гуай миний "Хариулахгvй ч байж болно” нэвтрvvлгээр ярьж
байсан. Цагдаагийн газар нь хот даяар ганц УАЗ 469 машинтай ч байсан бил
үү. Төсөв бага байсан. Ний нуугvй хэлэхэд өнөөдөр хөгжиж байгаа.
-Анхны депутатууд өнөөгийн НИТХ-ын төлөөлөгчдөөс юугаараа өөр байсан гэж та боддог вэ?
-Дээр vеийн Улаанбаатар хотын депутатууд харьцангуй амбиц багатай
байсан. Олон хvн байдаг боловч бvгд л хотоо гэсэн сэтгэлгээтэй. Ухаан нь
шинэ Vндсэн хуулийг одоо батална гэвэл хэцvv шvv дээ. Маш их амбиц
орно. Тэр vед бvгдээрээ нэгдлийн дарга, ардууд байсан тулдаа хурдан
баталсан байхгvй юу. Тэр энэ нам гэхгvй бvгд л хотоо гэсэн сэтгэлтэй
байлаа.
-Та сэтгvvлч хvн. Өнөөдөр бол мэдээллийн урсгал маш олон
төрлөөр хvмvvст хvрдэг болсон. Тухайн vед хотоос гарч байгаа шийдвэр
иргэдэд хvрэх тал дээр ямар байсан бэ?
-Тэр талын сурталчилгаа маш бага байсан.
-Тэр vед одоогийнх шиг гэр хорооллын төвлөрөл, агаарын
бохирдол гэж ярьдаггvй байсан байх. Тухайн vед хамгийн тулгамдсан
асуудал юу байсан бэ?
-Гэр хорооллын төвлөрөл, утаа гэж байхгvй байсан. Хамгийн
тулгамдсан асуудал нь vйлчилгээний асуудлууд л их байсан. Мах, гурил,
будаа их жаахан юм ирдэг байлаа. Одоогийнх шиг агаар, цэвэр ус ч гэдэг
юмуу хот төлөвлөлт гэсэн глобал шинжтэй юм бага яригдаж байсан байхгvй
юу. Хот бол иймэрхvv байна, болно л гэсэн ойлголттой байсан.Урд өмнөх
сэтгэлгээнээс их холдож чадаагvй л байсан юм.
Ж.Баярсайхан
Эх сурвалж: